هنگامی که تشخیص یک بیماری جسمی برای فردی گذاشته می‌شود، واکنش هیچ‌یک از اطرافیان او به این صورت نخواهد بود که:”تو فقط باید طرز فکرت را عوض کنی”، یا “دست از بزرگ کردن مسائل در ذهنت بردار، همه ما در زندگی مشکلاتی داریم”.
اما بسیاری از افرادی که از یک اختلال روانی رنج می‌برند، با چنین واکنش‌هایی مواجه می‌شوند.

با وجود آن‌که از هر پنج فرد بالغ، یک نفر از اختلال روانی رنج می‌برد، اما فقط ۴۰ درصد از این افراد در جستجوی کمک برای مشکل خود برمی آیند، و البته از این میان نیز، اغلب پس از گذشت یک دهه یا بیشتر از شروع علائم بیماری، به سراغ درمان می‌روند.

سوء‌تفاهمات و باورهای غلط دربارهٔ اختلالات روانی، یکی از مهمترین عواملی است که باعث اجتناب افراد از دریافت کمک‌های حرفه‌ای می‌شود.

علیرغم تمام پیشرفت‌هایی که در طی دهه های اخیر در ارتباط با شناخت ما از اختلالات روانی و درمان‌های دارویی و غیردارویی اتفاق افتاده است، اما همچنان بسیاری از مردم، افراد دارای  مشکلات روانی را خطرناک و غیرقابل پیش‌بینی تصور می‌کنند.
همچنان در بسیاری از داستان‌ها و نمایش‌های رسانه‌ها، جنایت‌ها و به خصوص فجیع‌ترین اشکال آن‌ها، به سابقه‌ای از یک اختلال روانی نسبت داده می‌شوند.
این در حالی است که در واقعیت، اکثریت افراد مبتلا به اختلالات روانی مرتکب جنایت نمی‌شوند، و آن‌ها بیش از آنکه عامل جنایت باشند قربانی آن هستند.

باز کردن باب گفتگو درباره مشکلات روان‌شناختی، و اذعان به این واقعیت که همهٔ ما به نوعی از نظر روانی آسیب‌پذیر هستیم، به کاهش انگ مرتبط با اختلالات روانی خواهد انجامید.

امروزه بسیاری از چهره‌های مشهور، برای روایت چالش‌های زندگی واقعی خود با اختلالات روانی، پیش قدم شده‌اند. مجموعه‌های بسیاری، از دست‌نوشته‌های افراد مشهور درباره تجربه‌هایشان از ابتلا به اختلال افسردگی، پانیک، بوردرلاین و .. جمع آوری و چاپ شده است.

امروز در مسیر رسیدن به این باور هستیم که ابتلا به یک اختلال روانی، به معنای ضعیف بودن فرد نیست. همان‌طور که یک بیمار مبتلا به دیابت می‌تواند از نظر جسمانی فردی قوی باشد، یک فرد مبتلا به اختلال افسردگی نیز می‌تواند با شناخت و تسلط بر بیماری خود، استحکام و انسجام روانی خود را حفظ کند.

همانطور که اغلب افراد از ملاقات با پزشک برای مراقبت از بدن خود شرمسار نمی‌شوند، روزی فرا‌خواهد رسید که درخواست کمک از یک درمانگر برای مراقبت از سلامت ر‌وان نیز، دشوار و شرم‌آور نخواهد بود.

منبع: کانال تگرامی علی نیک‌جو «روان‌پزشک- روان‌درمانگر تحلیلی»

نویسنده: Shin Yh

دقیقا به یاد ندارم که از چه زمانی شروع به نام‌گذاری آن‌ها با عنوان قرص‌های ویتامینی کردیم. رژیم دارویی من هر روز صبح شامل یک قرص ویتامین سی برای تقویت سیستم ایمنی، یک کپسول امگا-۳ برای سلامت مغز و ۵۰ میلی‌گرم زولوفت یا همان سرترالین برای مشکلی بود که نباید از  آن حرف می‌زدیم. تنها چیزی که به من گفته می‌شد این بود که “ویتامین‌ها را فراموش نکنی.”

سلامت روان موضوع حساسیت‌برانگیزی در بسیاری از خانواده‌ها مانند خانواده من است. خودکشی نخستین علت مرگ در نوجوانان آسیایی ساکن امریکاست و با این وجود مطالعات نشان می‌دهند که آسیایی‌ها، در میان سایر گروه‌های نژادی، کمترین میزان استفاده را از خدمات سلامت روان دارند.

هنجارهایی مانند حرف نزدن از احساسات، یا باور به اینکه سخت‌کوشی و تحمل تمام مشکلات را حل می‌کند، در بسیاری از فرهنگ‌های آسیایی، پذیرش وجود مشکل روان‌شناختی و نیاز به دریافت کمک برای آن را دشوار می‌کند‌. من با این موضوع آشنا هستم‌. والدینم تا مدت‌ها با ایده‌ی استفاده از دارو برای من مخالف بودند و آن‌ها را مواد شیمیایی غیرضروری می‌دانستند که می‌توانستم بدون اتکا به آنها خودم به بیماری‌ام غلبه کنم. زمان نسبتا زیادی طول کشید تا به تهیه‌ی دارو و مراجعه من به روان‌درمانگر، با همه بی‌اعتمادی و تردیدهایی که داشتند، متقاعد شدند.

شرم هیجانی قوی در فرهنگ‌های آسیایی است. دقیقا به همین دلیل است که بعد از ۱۷ سال کار روزنامه‌نگاری، برای اولین بار با اسم مستعار می‌نویسم. در چین ما به سختی کار می کردیم، درس می‌خواندیم  و سعی می‌کردیم در همه زمینه‌ها موفق باشیم تا مایه‌ی شرم در والدینمان نشویم. اختلال روان‌شناختی، و زندگی با پذیرش وجود آن، جایگاه خوشایندی در یک فرهنگ مبتنی بر احساس شرم ندارد.

به یاد می‌آورم که چند بار برای رسیدن به یک آرامش گذرا دست به تخریب وسایلی زدم، قطره های خون بر روی دست‌هایم زمانی که از آسیب زدن به خودم به آرامش می‌رسیدم، و صدای فریادهای خواهرم در پشت تلفن زمانی که اقدام به خودکشی کرده بودم، و احساسی که در تمام این مواقع و حتی پس از بهبود آن‌ها همواره با من بود، احساس شرم بود. شرم از اینکه کامل نیستم، نمی‌توانم هیچ کمکی به خودم بکنم و باری بر دوش خانواده‌ام شده‌ام.

از طرفی، تصویر اختلال روان‌شناختی در ذهن پدر و مادر من، مانند تصویر فرد بی‌خانمانی در حاشیه بوستون بود که هرگاه او را می دیدیم در حال زمزمه کردن با خود بود. آن‌ها نمی‌خواستند به این حقیقت فکر کنند که دختر کوچک آن‌ها هم مبتلا به افسردگی به عنوان یک اختلال روان‌شناختی است. انکار؛ مکانیسم دفاعی بسیاری از والدین زمانی که پذیرش وجود مشکلی در فرزندشان برایشان دشوار است.

والدین ما، والدین آن‌ها، و والدینِ والدین آن‌ها ، از کشتارها، جنگ‌ها، فقر و قحطی عبور کرده‌اند اما بسیار به ندرت درباره‌ی اوج رنج‌هایشان حرف زده‌اند. “دیگر گذشته است”؛ این جمله‌ای است که بسیاری از اوقات در پاسخ کنجکاوی‌هایمان برای شنیدن داستان آن‌ها گرفته‌ایم. حمل کردن درد به تنهایی بخشی از فرهنگ ماست؛ همه ما علاوه بر ژن‌های والدینمان، زخم‌ها و ضربه‌های وارد شده به روان آن‌ها را هم به ارث می‌بریم.‌ ضربه‌هایی که در سکوت از نسلی به نسل دیگر منتقل شده‌اند.

به مادرم ، دختر نوجوانی در تایوان فکر میکنم؛ و همه دخترانی مانند او که مادر دخترانی مانند من شده‌اند. کسانی که اگر دچار وضعیتی مانند افسردگی من می‌شدند به آنها توصیه میشد که از خانه بیرون بروند، فعال باشند و وزنشان را کم کنند تا اعتماد به نفسشان بیشتر شود. جمله‌هایی که مادرم به من می‌گفت زمانی که به خودکشی برای متوقف کردن همه آنچه در پیرامونم می‌گذشت فکر میکردم.

زمانی که به والدینم گفتم که در حال نوشتن درباره افسردگی‌ام هستم ، مادرم که همیشه مشوق من برای نوشتن بوده است، واکنش متفاوتی را نشان داد. او گفت که خواندن این خاطرات او را انباشته از احساس گناه می‌کند. اکنون آنها دیگر نه به خاطر افسردگی من، بلکه به خاطر نادیده گرفتن آن برای مدتی طولانی، دچار اندوه می‌شوند.

از افسردگی‌ام با نام مستعار مینویسم نه به این خاطر که از مبتلا شدنم به آن احساس شرم میکنم بلکه برای مراقبت از والدینم در برابر احساس شرمی که ممکن است به خاطر محدودیت آگاهی‌شان در برخورد با من و انتشار خاطرات آن‌روزها، تجربه کنند. کسانی که اکنون پس از سالها تردید، از من برای پای‌بندی به درمان حمایت میکنند. از آن روزها می‌نویسم تا نسل جدید نوجوانان و والدین آنها خود را به خاطر انسان بودنشان و تمامی نقص‌های مرتبط با آن محکوم نکنند، و بدانند که همواره کسانی برای کمک به آنها وجود دارند.

منبع: کانال تلگرام علی نیک‌جو «روان‌پزشک- روان‌درمانگر تحلیلی»

علی نیک‌جو (روانپزشک)، محمدرضا ایمانی (روانشناس)

افسردگی در تار و پود جامعه ریشه دوانده است؛ از شهروندانی که دچار استیصال روانی شدند تا روان‌شناسان و روان‌پزشک‌هایی که باید از شدت این افسردگی در اتاق‌های درمان بکاهند. آنها هم مانند دیگر شهروندان افسردگی و اختلال‌های روانی را این روزها بیش از گذشته تجربه می‌کنند. اما شرایط روانی‌شان چقدر در کیفیت اتاق‌های درمان و حال عمومی جامعه اثر خواهد داشت؟ طبق آنچه دفتر سلامت روان وزارت بهداشت در سال ۹۹ اعلام کرده بود، حدود ۲۳ درصد جمعیت کشور به نوعی دچار اختلالات روانی هستند که البته بین ۶۶ تا ۷۵ درصد افراد دارای اختلال روانی برای درمان به روان‌پزشکان، روان‌شناسان و متخصصان سلامت روان مراجعه نمی‌کنند. حتی اسفند همان سال هم همشهری در مطلبی میزان افسردگی شهروندان تهرانی را طبق آمار رسمی ۳۴ درصد اعلام کرده بود و بر اساس آمار غیررسمی، از درگیری ۵۰ درصد مردم ایران به افسردگی خبر داده بود که طبیعتا بخش درخور توجهی از آن هم متخصصانی هستند که باید از روان جمعی جامعه مراقبت کنند. البته با وجودی که به نظر می‌رسد این آمارها افزایش چشمگیری داشته، اما پس از آن آمار دقیق دیگری منتشر نشده است تا بتوان برای بحران‌های روانی پیش‌روی جامعه، درمان و پیشگیری مؤثری انجام داد.

حالا اگر افسرده نباشیم نابهنجاریم
این روزها خیلی از مردم در حال تجربه اشکال مختلف افسردگی هستند. این افراد برای ایجاد یک حال خوب یا درمان افسردگی چشم به مشاور و متخصص‌های روان‌شناختی دوخته‌اند. با وجودی که در هفته‌های گذشته برخی نسبت به انفعال روان‌شناسان انتقاد داشتند که با وجود این افسردگی جمعی هیچ راهکاری ارائه نمی‌دهند، اما برخی علاوه بر دفاع از کنشگری‌های این قشر، به نکاتی اشاره کردند که شایان تأمل است؛ اینکه روان‌شناس‌ها هم این روزها مثل افراد دیگر با افسردگی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. اما آیا این شرایط روحی آنها بر کارشان مؤثر خواهد بود؟

«علی نیک‌جو»، روان‌پزشک، با اشاره به محدودیت‌های فردی متخصصان سلامت، به «شرق» می‌گوید: «یک منظر از این موضوع به محدودیت‌های فردی متخصصان سلامت روان مربوط است. در واقع یک نوع ابراز رنج و افسردگی که آنها هم بالطبع برای مسائل موجود تحمل می‌کنند. البته شاید این موضوع تا حدی برای مراجعان آنها آسیب‌زننده باشد. مراجعان آنها نیاز دارند که پزشک یا درمانگر را حداقل در مرحله‌ای از درمان در یک موقعیت همه‌توان و در یک موقعیت برتر ببینند که آن وقت فرو افتادن در این ضعف و رنج می‌تواند آنها را ناامید و حال بد آنها را بدتر کند».

در این موقعیت احتمال شرایط سخت‌تر برای درمانگر وجود دارد، نیک‌جو به همین موضوع اشاره می‌کند: «در این شرایط مراجعه‌کننده یا بیمار شاید بگوید اگر پزشک و روان‌پزشک من تا این حد افسرده است پس دیگر چه امیدی به من هست؟ البته همین موضوع را از جهت دیگری هم می‌توان دید؛ به قول اریک فروم ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که اگر در این جامعه مضطرب و افسرده نباشید، بیمار هستید. نمی‌شود شما انسان باشید و این همه مسائل مختلف را از جوانب و ابعاد مختلفی ببینید و حالتان خوب باشد. اتفاقا این نابهنجاری نشان‌دهنده هنجار است و اینجا هم بهنجاری نشان‌دهنده ناهنجاری است. پس از این منظر متخصصان سلامت ذهن هم خودشان درگیر مسائل جامعه می‌شوند و به لحاظ ذهنی و فکری تحت تأثیر قرار می‌گیرند. اتفاقا این متخصصان فضای همدلانه‌ای را با بیماران و سایر افراد جامعه ایجاد می‌کنند تا آنها هم این احساس را داشته باشند که چنین نیست که حال ما خیلی خیلی بد است، بلکه متخصصان ذهن هم این‌طور هستند و با توجه به شرایط فعلی خیلی این حال غیرطبیعی تلقی نمی‌شود».

منبع: علی نیک‌جو «روان‌پزشک- روان‌درمانگر تحلیلی»

در این سخنرانی زنی که بیماری اسکیزوفرنی دارد، درباره‌ی تجربه بیماری‌اش، مقاومت‌هایی که برای پذیرش بیماری و درمان داشته و همه‌ی آن چیزهایی که به کنترل بیماری‌اش کمک کرده، سخنرانی می‌کند.
این زن که در جایگاه استادی دانشگاه حقوق قرار دارد، همچنین درباره‌ی برچسب‌های اجتماعی این بیماری و نقش رسانه‌ها در این میان حرف می‌زند .
سخنران روایت می‌کند که روزی دوستی از او پرسیده که‌: اگر دارویی پیدا می‌شد که به سرعت بیماری او را بهبود می بخشید، آیا آن را استفاده می‌کرد؟ و او پاسخ می دهد… .

«انسانیتی که همه‌ی ما در آن شریک هستیم، خیلی مهم‌تر از بیماری روانی هست که ممکن است در آن شریک نباشیم.» یکی از جملات کلیدی این سخنرانی است.