منبع: ماهنامهٔ «قلمرو رفاه»، شماره‌های ۲۶ و ۲۷، خرداد و تیر ۱۳۹۶

تهیه شده توسط: دانشگاه تهران – ۱۳۹۴

معرفی به نقل از مقدمه کتاب:

کشور ایران در دهه‌های اخیر تحولات عمده‌ای را در زمینه‌های اقتصادی و اجتماعی تجربه کرده است این تحولات موجبات تغییر در تعداد ساختار و پویایی جمعیت ایران را فراهم کرده است کاهش رشد جمعیت افزایش شهرنشینی افزایش سهم جمعیت جوانان کاهش باروری تغییر الگو‌های مهاجرت داخلی و خارجی افزایش تدریجی سهم جمعیت سالمند و افزایش سهم خانوار‌های زن‌سرپرست، نمونه‌هایی از این وضعیت‌های نوظهور هستند. هر چند این وضعیت‌ها متأثر از ساختار کل اقتصادی و اجتماعی هستند، تأثیر متقابل آن‌ها بر ساختار کل غیر قابل انکار است.

برنامه همکاری دانشگاه تهران و صندوق جمعیت سازمان ملل در دوره ۲۰۱۶-۲۰۱۲، بر آن شد تا بعضی از فرایند‌ها و وضعیت‌های مهم جمعیتی در معرض تغییر را شناسایی و مورد تحلیل قرار دهد. حاصل این خواست انجام چهار گزارش تحقیقی با عناوین مهاجرت داخلی و شهرنشینی سالخوردگی، جمعیت، جوانان و زنان سرپرست خانوار بود که بر اساس شناسایی وضع موجود و با توجه به راهکار‌های سیاستی تدوین شدند.

هدف این گزارش که حاوی چهار مقاله سیاستی است. تدوین و تشریح راهکار‌های سیاستی مرتبط با موضوعات فوق الذکر با هدف کمک‌رسانی به سیاست‌گذاری در حوزه‌های مرتبط با جمعیت می‌باشد‌. امید است که این تلاش در بهبود و تقویت وضعیت برنامه‌ریزی مسائل جمعیتی مفید فایده باشد.

نظر به اهمیت مقالهٔ اول کتاب، این مقاله را می‌توانید در ادامه مطالعه کنید:

تهیه شده توسط: مرکز آمار ایران (براساس اطلاعات سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۹۵)

معرفی به نقل از مقدمه کتاب:

کشور ایران تحولات جمعیتی قابل توجهی را در دهه‌های اخیر تجربه نموده است. این تحولات در قالب تغییرات پویایی جمعیت به خصوص باروری و مرگ و میر نمود داشته است. این مهم، پیامدهای بیشماری را برای کشور به دنبال داشته است. مطالعات بسیاری در رابطه با پیامدهای تحولات جمعیت به خصوص در دهه‌های اخیر انجام شده است که اغلب این تحقیقات به بحث پیرامون پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و سلامت تغییرات جمعیت در بستر گذار ساختار سنی اختصاص دارد. در بستر گذار ساختار سنی و با انتقال نسل بیشزایی موالید به سنین بالای ۶۵ سال، فاز سالخوردگی جمعیت در کشور رخ خواهد داد که به اذعان اغلب جمعیت‌شناسان و محققان جمعیتی یکی از مهمترین مسائلی است که کشور ایران در سالهای آتی با آن مواجه خواهد بود.

سالخوردگی جمعیت بالطبع منجر به بروز نیازمندی‌های متفاوت اقتصادی، اجتماعی و سلامت خواهد شد که لزوم برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری در مواجهه با این پدیده را ناگزیر می‌سازد. از این حیث می‌توان به برنامه‌ریزی برای ارتقاء سطح حمایت اجتماعی از سالمندان، ارتقاء سطح کمی و کیفی بهداشت و درمان در کشور به سبب بالا بودن سطح نیازمندی‌های بهداشتی و درمانی، توسعه حمایت‌های اقتصادی سالخوردگان از طریق توسعه چتر حمایتی بیمه‌ای از سالخوردگان اشاره نمود. از سوی دیگر، در سطح کلان، سالخوردگی جمعیت پیامدهایی همچون کاهش نیروی کار، افزایش بار مالی صندوق های بازنشستگی، عدم توازن در پرداخت‌های بیمه‌ای و … را در بر دارد که بایستی برنامه‌ریزی‌های کارآمدی در مواجهه با این پیامدها صورت گیرد.

در این راستا، شناخت ویژگی‌های اقتصادی، اجتماعی و سلامت سالمندان با هدف برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری جهت توانمندی سالمندان در سالهای آتی، چه در سطح ملی و چه در سطح منطقه‌ای، از اهمیت بالایی برخوردار است. hین پژوهش با هدف شناخت این ویژگی‌ها و کمک برای سیاست‌گذاری کارآمدتر انجام شده است.

این طرح پژوهشی بر اساس درخواست صندوق جمعیت ملل متحد و با همکاری فنی آن صندوق، در گروه پژوهشی آمارهای اقتصادی پژوهشکده آمار انجام شده است. همکاران طرح آقای دکتر محمد شیری به عنوان مجری طرح و خانم الهام رستمی به عنوان همکار اصلی طرح می‌باشند که از آنان قدردانی می‌شود. امید است تا نتایج این طرح در تصمیم‌گیریها و سیاست‌گذاریها مفید واقع شود.

منبع: این آدرس

نویسنده: میعاد نوحه‌خوان

این وحشت عمومی فراگیر آنچنان پرده از تعارفات مرسوم برداشته که حتی حقیقتِ «حق زنده ماندن» ذیل نظم موجود هم از خفا درآمده و به طور کامل رؤیت‌پذیر شده است. براستی در چنین شرایط بحرانی چه کسی حق زنده ماندن دارد؟
پاسخ آن بسیار واضح است. همه دم‌و‌دستگاه‌های تبلیغاتی آن با صدای بلند به ما می‌گویند؛ صدای‌امیر سهراب‌پور البته در این هیاهو بلندتر، واضح‌تر و بی‌تعارفتر از سایرین بود. او که معاون علوم پزشکی دانشگاه تهران و عضو ستاد مرکزی پایش بحران کرونا در دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران است، در مصاحبه‌ای گفت: «خوشبختانه مرگ بر اثر کرونا مشکل جدی ما نیست… بیشتر کسانی که با کرونا می‌میرند افراد سالمند و یا کسانی هستند که احتمالاً طی هفته‌ها و ماه‌های آینده از زمینه‌های دیگری فوت می‌کردند». پیام او روشن است؛ به ما می‌گوید اگر جوان، سالم و قوی باشید، استحقاق زنده ماندن هم دارید!

به نظر می‌رسد در دل بحران فعلی توانمندی مالی – احتمالاً به طور موقت و تا اندازه قابل توجهی – جایش را به توانمندی جسمی داده است. بنابراین بسیاری از خوانندگان این‌گونه اخبار می‌توانند به راحتی و تنها با جا‌به‌جا کردن کلمه سالمند با معلول، بیمار خاص و امثال آن خود را خارج از این دایره تصور کرده و به آسانی تخمین زنند که آن آمار و ارقام موجود در رسانه‌ها هم یقیناً مربوط به مرگ و میر همین گروه‌های اجتماعی است و نه آنان که جوانتر و قویترند!

ضمنا اگر فردی در مشمولیت خود تردیدی جزئی داشته باشد دم‌و‌دستگاه‌های تبلیغاتی بی‌وقفه راهکار‌های فردی خروج از این دایره را ارائه می‌دهند: در خانه بمانید، یوگا کنید، رمان بخوانید، فلان و بهمان ویتأمین‌ها را بیشتر بخورید و غیره. در چنین وضعیتی فردیت در تلاش برای زنده ماندن کاملاً موجه به نظر می‌رسد و هر کسی به طریقی نسبت خود با بیماری کرونا را می‌سنجد و تلاش می‌کند دورترین فاصله‌ی ممکن بین خود و بیماری را ایجاد کند چرا که هر تلاشی برای نیرومندتر شدن مساوی است با نجات از مهلکه.

امّا تن دادن به زیستی صرفاً این‌گونه، حتی با فرض مؤثر بودن این دستورالعمل‌ها و تفوق موقتی در حفظ حیات، صورت دیگری هم دارد. تمرکز بر قدرتمند کردن خودِ فردیمان و عدم توجه به اقشار آسیب‌پذیر جامعه شکلی از تن دادن به قانون انتخاب طبیعی و حق بقای اصلح در دل رتبه‌بندی‌هایی است که پیش‌تر توسط نظام سلامت، صنعت مد و سرمایه‌ها و قدرت‌های وابسته به آن‌ها شکل گرفته‌اند. طبیعتا به نظام سلامت هم اختصاصاً در چنین شرایطی وظایف روشنی محول می‌شود. نظامی که از دل نابرابری‌ها سر برآورده بیش از هر زمان دیگری عمده افراد جامعه را در معرض انتخاب طبیعی قرار می‌دهد.

متن کامل را می‌توانید در سایت «میدان» مطالعه کنید:

از دست دادن همراه تمام سال‌های زندگی، می‌تواند استرس‌زا‌ترین اتفاق در طول عمر یک فرد سالمند باشد.
تجربه‌ی فرد سالمندی که همسر خود را از دست داده است، می‌تواند مانند آن باشد که او بهترین دوست، و تنها منبع و مجرای ارتباطی خود را با جهان پیرامون از دست داده است. و بنابراین درخواست کمک از هر کس دیگری می‌تواند برای او بی‌معنا و بیهوده به نظر برسد.

یکی از موضوعاتی که فقدان همسر و سوگواری را در افراد مسن پیچیده می‌کند، غافل شدن فرد سالمند از نیاز‌های خودش است. تمام عادت‌های مربوط به مراقبت از خود، الگو‌های خواب، خوردن و مصرف دارو‌ها، بعد از مرگ همسر در سالمندی، می‌تواند دچار به هم ریختگی شود.
نتیجهٔ این موضوع، تشدید مشکلات جسمی از پیش موجود، و مشکلات روان‌شناختی فرد سوگوار است.

افت شدید مقاومت‌های جسمی و روانی افراد سالمند پس از فقدان همسر، باعث می‌شود که بسیاری از آن‌ها ظرف زمان کوتاهی پس از مرگ همسر، در خطر بالایی برای مرگ قرار گیرند. افزایش حوادث قلبی عروقی و اختلال عملکرد عضلات قلب در سالمندان سوگوار، اتفاقی است که از آن به عنوان “سندرم قلب شکسته” یاد می‌شود.

افت عملکرد سیستم ایمنی و سرعت گرفتن روند تخریب قوای شناختی بعد از مرگ همسر، به آسیب‌پذیری افراد سالمند اضافه می‌کند.

احساس تنهایی عمیق، در فرد سالمندی که همسر خود را از دست داده است، شاید مهمترین عاملی باشد که می‌تواند باعث فعال شدن سایر علائم افسردگی و پیچیده شدن سوگ شود. احساس تنهایی، و افسردگی ناشی از آن می‌تواند باعث تشدید تخریب قوای شناختی یا سوق دادن فرد سالمند به سمت رفتار‌های مخربی مثل مصرف الکل یا عدم مراقبت از خود، عدم مصرف دارو‌های طبی و… شود.

مهم‌ترین فاکتور پیش‌بینی کنندهٔ خروج یک فرد سالمند از بحران سوگِ شریک عاطفی، بازگرداندن او به فعالیت‌های معمول زندگی و درگیر کردن او در روابط اجتماعی پایدار است. روابطی که تسلی و حمایت کافی را برای فرد بازمانده، در لحظات برانگیختگی‌های مرتبط با سوگ، فراهم می‌کند.

به تجربه دیده شده است که دریافت حمایت عاطفی از جانب دوستان قدیمی و نزدیک، در بسیاری از موارد مؤثرتر و تسلی بخش‌تر از دریافت حمایت از خانواده بوده است. اما در عین حال، چیزی که بیشترین اهمیت را دارد، حفظ ارتباطات اجتماعی، به هر شکلی است.

راه‌هایی برای کمک به افراد سالمندی که با مرگ همسر خود تنها می‌شوند وجود دارد. بسیاری از افراد سالمند، به دلیل افت قوای بینایی، شنوایی و حرکتی، ترس از سقوط و.. از ترک کردن خانه اجتناب می‌کنند و به این ترتیب انزوا و تنهایی آن‌ها تشدید می‌شود. باید با فعال نگه داشتن فرد سالمند تا حد ممکن، مثل فراهم کردن عصا و واکر و… و چک کردن منظم و دوره‌ای وضعیت شنوایی و بینایی فرد سالمند، ارتباطات او را با دنیای بیرون تقویت کرد.

مهم است که آن‌ها را به مراقبت از خودشان، حتی در حین دوران سوگواری حاد، تشویق کرد. اینکه آن‌ها در هر شرایطی باید به تغذیه و خواب کافی، و مصرف دارو‌هایشان با یک برنامه منظم ادامه دهند. مشارکت دادن آن‌ها در هر فعالیتی که به آن‌ها حسی از هدف داشتن در زندگی بدهد، مثل فعالیت‌های خیریه، یا شرکت در هر نوع فعالیت گروهی با همسالان یا اعضای خانواده، کمک‌کننده است.
هم چنین باید فرد سالمند را به هر نوع فعالیت فیزیکی و ورزشی در حد توانش، از شنا تا یوگا بر روی  صندلی چرخدار، تشویق کرد.

مهم است که در عین آگاهی از عمق رنج یک فرد سالمند سوگوار، این‌امید را داشت که مرگ نزدیک‌ترین فرد زندگی او، الزاماً به معنای حرکت پرشتاب‌تر به سمت مرگ، و به دنبال فرد از دست رفته، نیست؛ و از آنجا که “تنهایی” مهمترین فاکتور خطر برای افسردگی و پیچیده شدن سوگ در افراد سالمند است، مراقبت و توجه اطرافیان، می‌تواند باعث کاهش تنهایی، ترمیم فرد بازمانده و طولانی‌تر شدن زندگی او شود.

منبع: کانال تلگرامی علی نیکجو «روان‌پزشک- روان‌‌درمانگر تحلیلی»

مواجهه با واقعیت پیر شدن، می‌تواند باعث به وجود آمدن احساساتی مثل قرار گرفتن در یک سراشیبی، یا نزدیک شدن به خط پایان شود.
قوای جسمانی تضعیف می‌شوند، بدن تحلیل می‌رود و بیش از آنکه راه‌هایی در پیش رو وجود داشته باشند، راه‌های طی شده در پشت سر و ذخایر انرژی رو به اتمام، خود را به رخ می‌کشند.

در بسیاری از فرهنگ‌ها، سالمندی به معنای از کاراُفتادگی، و کنار گذاشتن فرد به عنوان یک عضو مفید و سازنده است. در حالیکه، هیچ جایگزینی برای افراد سالمند و تجربه‌های ناشی از سالخوردگی وجود ندارد.

توانایی نگریستن به زندگی در ابعادی وسیع، تنها پس از دهه‌ها لمس کردن آن، به دست خواهد آمد. درک موهبت انسان بودن، فراتر از هر نام، عنوان و هویت شخصی، نیاز به گذشت زمانی به اندازهٔ یک زندگی دارد.

افراد سالمند، بیش از آنکه نیازمند کنترل محیط پیرامون خود برای دست‌یابی به نتیجه باشند، از طریق تأثیری که بر افراد و وقایع می‌گذارند، می‌توانند نقش تعیین‌کننده و جهت‌دهنده بر محیط پیرامون خود داشته باشند. این قدرت تأثیرگذاری، یک توانایی تازه است که به موازات تحلیل رفتن قوای جوانی، به رشد و بالندگی می‌رسد.

عقلانیت و دورنمای متفاوت یک فرد سالمند از زندگی، می‌تواند او را تبدیل به راهنمای بخشنده‌ای کند که بیش از نیاز به کنترل، با تأثیر خردمندی خود، به افراد، گروه‌ها و وقایع، شکل و جهت می‌دهد.

نزدیکی به مرگ، چشم انداز‌ها و امکان‌های تازه‌ای را رو به فرد می‌گشاید، که از جملهٔ آن‌ها، چشیدن لذت سهیم کردن دیگران در دانش و اندوخته‌های خود، بدون انتظار دریافت پاداش در ازای آن است.

دست‌یابی به اعتماد به نفسی که نتیجهٔ باور واقع‌بینانه به توانایی‌ها، و پذیرش خود با تمام محدودیت‌هاست، چشم‌انداز دیگری است که دست‌یابی به اوج رشدیافتگی آن می‌تواند در دوران سالمندی باشد.

منبع: کانال تلگرامی علی نیکجو «روان‌پزشک- روان‌‌درمانگر تحلیلی»

سالمندآزاری پدیده‌ای رایج است اما بسیاری از افراد اطلاعاتی درباره‌ی آن ندارند.
نسیبه زنجری، عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، درباره‌ی این چالش مهم توضیح می‌دهد.

منبع: کانال تلگرامی موسسه رحمان

پادکست داکس، در تلاش است تا گزیده ای از مستندها با موضوعات اجتماعی، فرهنگی، سیاسی را به زبان ساده روایت کند و بنا به محتوای هر پادکست، از کارشناسان صاحب نظر، برای تحلیل محتوای مستند کمک بگیرد.

در این اپیزود از پادکست داکس در مورد فیلم مستند «تو سربار نیستی» یا It’s not a burden، صحبت شده است. این فیلم در مورد مشکلات سالمندی و همینطور نگهداری از والدین سالمند است.کارگردان این فیلم خانم میشل بویانر، در این فیلم در مورد خودش و اینکه چه چالش‌هایی در نگهداری از پدر و مادر خود دارد، صحبت می‌کند. فیلم یک روایت روان و صمیمی دارد و سعی شده در کنار نشان دادن سختی‌های دوران سالمندی، حس طنز قوی بعضی از سالمندان را هم به نمایش بگذارد. در کنار داستان اصلی این اپیزود، روایت افراد دیگری که تجربیات ارزشمندی در زمینه مراقبت از سالمندان دارند، را نیز می‌شنویم. در این اپیزود با دکتر مریم فرهنگ، روانشناس سالمندان و استاد دانشگاه لاس امریکاس شیلی و دکتر مریم ضیایی محقق علوم اعصاب سالمندان در دانشگاه NTNU نروژ گفتگو شده است.

منبع: کانال تلگرامی پادکست داکس

الکسیر ، یک پادکست فعال در حوزه پزشکی است. عوامل تهیه این پادکست کوشیده‌اند جنبه‌های ناگفته حوزه‌های پیشگیری و درمان را در نگاه به وضعیت سلامت و بیماری‌های افراد مختلف جامعه، بازگو کنند؛ جنبه‌هایی که عموما در آموزش دانشگاهی مغفول مانده‌اند. اولین فصل از این پادکست در حدوداً ١۶ اپیزود، به بررسی وضعیت سلامت سالمندان پرداخته است.

فهرست اپیزودهای رشته‌ی نخست پادکست الکسیر با موضوع سلامت سالمندان:

▶️ الکسیر چه بود و چه کرد؟
۱. آشنایی با سالمندی و طب سالمندان 👤
۲. هیس! سالمندها فریاد نمی‌زنند… 👤
۳. ارزیابی جامع سالمندی (CGA) 👩🏻‍⚕
۴. رویکرد پیش‌گیرانه در سلامت سالمندان 👤
۵. یه خونه‌ی سالمندپسند 👤
۶. زمین خوردن 👤
۷. دمانس؛ ذهنِ در تقلّا 👩🏻‍⚕
۸. دلیریوم؛ روان آشفته 👩🏻‍⚕
۹. افسردگی؛ روح تاریک👤
۱۰. پیرمردِ پشت فرمان 👤
۱۱. بی‌اختیاری ادرار 👩🏻‍⚕
۱۲. بی‌اختیاری مدفوع👩🏻‍⚕
۱۳. فارماکوتراپی در سالمندان👩🏻‍⚕
۱۴. سلامت جنسی سالمندان👤
۱۵. بی‌خوابی!👤
۱۶. تغذیه در سالمندان👤
⏹⏸ اطلاعیه‌ی پایانی فصل

اپیزودهایی که نشان (👤) دارند، می‌توانند برای همه‌ی شنوندگان مفید باشند؛ امّا مخاطب سایر قسمت‌ها، بیش‌تر کادر بهداشت و درمان هستند. (👩🏻‍⚕)

منبع: کانال تلگرامی الکسیر

کتاب سالمندان (چگونه از والدین خود در دوران کهولت نگهداری کنیم؟) نوشته دونا کوهن با ترجمه مهدی قراچه‌داغی, توسط انتشارات دایره به چاپ رسیده است.

مراقبت از پدر و مادر خصوصاً در زمان پیری بخشی طبیعی از زندگی خانواده‌هاست‏.‏ این کتاب راهنمای مراقبت از پدران و مادران سالمند است که تلاش می‌کند مسیری برای مراقبت مؤثر و اخلاقی از سالمندان ترسیم کند و راهنمایی برای برنامه‌ریزی و اجرای فعالیت‌های مراقبتی به دست دهد.

بخشی از متن کتاب:

وقتی پدر و مادرِ سالمند شما بیمار و ناتوان می‌شوند، زندگیتان تغییر می‌کند. چه آن‌ها را عاشقانه دوست بدارید یا از آن‌ها خوشتان نیاید و یا نسبت به آن‌ها بی‌طرف باشید؛ تعهدات و مسئولیت‌های جدیدی پیدا می‌کنید.
شما هر احساسی داشته باشید، با یک مسئله اساسی روبرو هستید و آن این است که ضمن حفظ تعادل در رابطه خود با دیگران و از جمله با خودتان، چگونه رفتار کنید که نیازهای همگی لحاظ شود.

هرچند احتمالاً مراقبت از والدین سالمند به ندرت الزامی یا اجباری است؛ مسئولیت فرزندان در قبال والدین سالمند بیشتر جنبه اخلاقی دارد که این هم از خانواده‌ای تا خانواده دیگر و از فرهنگی تا فرهنگ دیگر تفاوت پیدا می‌کند. با این حال مشخص است که این مسئولیت روی جنبه‌های مختلف زندگی فرزند از جمله روحیه، سلامت جسمی و روانی و حتی غیبت از محل کار تاثیرگذار است. نداشتن آمادگی لازم برای برخورد درست با این مسئله می‌تواند منجر به آن شود که بسیاری از مراقبین خشمگین و خجالت‌زده شوند و احساس گناه کنند، چون نمی‌دانند چگونه و تا کجا باید و می‌توانند از پدر و مادر سالمند خود مراقبت کنند.

احتمالاً یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید در زمینه مراقبت از والدین سالمند بدانیم، آن است که مراقبت و سالمندی با دوست داشتن یکی نیست!
بسیاری از ما گمان می‌کنیم اگر کسی را دوست داشته باشیم مراقبت از او ساده می‌شود، اما اینطور نیست.
مراقبت از سالمندان به مهارت‌های خاصی نیاز دارد؛ نگاه کردن و گوش دادن، برنامه‌ریزی، داشتن همدلی،اندیشیدن و تلاش برای حل مساله در شرایط دشوار، انجام اقدامات مناسب و کار کردن با دیگران؛ ما با این مهارت‌ها متولد نمی‌شویم.
تنها به واسطه داشتن مهر و محبت هم این مهارت‌ها کسب نمی‌شوند؛ این مهارت‌ها آموختنی هستند.

برنامه سلامت عمومی بعضی از کشورها به گونه‌ای است که کمک می‌کند سالمندان در منزل خود خدماتی دریافت کنند. وجود چنین برنامه‌ای باعث شده امید به زندگی به طرز محسوسی در این کشورها بالا باشد.

بعنوان مثال، اگر یک سالمند نروژی برای فعالیت‌هایی مثل راه رفتن، پخت غذا، خدمات پزشکی و.. نیاز به کمک داشته باشد، می‌تواند از خدمات خانه‌های سالمندان استفاده کند. سالمند می‌تواند از خدمات پرستاری که آن هم زیر نظر شهرداری ارائه می‌شود، استفاده کند. این پرستاران در طول روز به خانه سالمند می‌روند، داروها و فشار خون آن‌ها را چک می‌کنند و در صورتی که نیاز به تزریق دارو وجود دارد، این کار را انجام می‌دهند. این بررسی‌ها می‌تواند روزانه یا هفتگی باشد.

علاوه بر این، سالمندان می‌توانند غذای خود را بطور هفتگی در وبسایت شهرداری سفارش داده و غذای یک هفته خود را یکجا دریافت کنند. این آشپزخانه‌ها هم زیر نظر شهرداری، غذای مناسب برای سالمند، تهیه می‌کنند. بیشتر نیازهای سالمند تامین می‌شود، بدون اینکه احساس کند که به اصطلاح، سربار کسی شده است.
اداره چنین سیستمی، هزینه های زیادی برای نظام سلامت کشور دارد که از طریق مالیات تامین می‌شود.

منبع: کانال تلگرامی پادکست داکس

آدمیزاد، پادکست پزشکی ولی با نگاه از منظر علوم انسانی و اجتماعی به طبابت، بهداشت و درمان است.

این قسمت از پادکست آدمیزاد، هنر پیر شدن نام دارد!
من و شما اگر خوش‌شانس باشیم پیر خواهیم شد. چهره‌ی ما پر چین و چروک خواهد شد، قدمان خمیده خواهد شد و بیماری‌های مختلف به سراغمان می‌آید. اما آیا پیری آنقدر وحشتناک است که خیال می‎کنیم؟ در این اپیزود رادیو آدمیزاد، جنبه‌های مختلف پیری در گفتگو با دکتر رضا ابوتراب بررسی شده و از پیری به پرده‌ی آخر زندگی یعنی مرگ پرداخته شده است.

گذران دوران سالمندی در شهرها به عوامل متعددی بستگی دارد: سلامتی، ثروت، دوستان، خانواده و غیره. اما زیرساخت‌های فیزیکی و فنی موجود نیز در این امر دخیلند. بسیاری از شهرها، از زیرساخت مناسب برای افراد ناتوان حرکتی برخوردار نیستند و بسیاری از فناوری‌های جابجایی موجود دهه‌ها است که به روز نشده‌اند.
کیفیت زندگی مشخصاً می‌تواند با تغییرات کوچک و بزرگ بهبود یابد. بسیاری از شهرها به پیشرفت‌های قابل توجهی در این زمینه دست یافته‌اند و بسیاری از شرکت‌ها سعی می‌کنند با سرمایه‌گذاری بر روی راه‌حل‌های هوشمندانه به پیشبرد این امر کمک کنند. راه‌حل‌های نوینی برای جابجایی سالمندان و سایر شهروندان در سراسر شهر و حتی منازل شخصی در حال ظهور است.

احساس مسئولیت شهرها در برابرسالمندان
افزایش سریع و بی‌سابقه جمعیت جهان (حدود ۷ میلیارد نفر) و با توجه به اینکه یک هشتم آنها در حال حاضر بالای ۶۰ سال سن دارند، موضوعی است که ذهن برنامه‌ریزان شهری را معطوف خود کرده است. به عبارتی، بیش از ۹۰۰ میلیون نفر جمعیت جهان را سالمندان تشکیل می‌دهند. این یک توسعه نسبتاً جدید، به ویژه در برخی نقاط جهان است.
سالمندی فعال از راه مشارکت یعنی ارائه تصویر مثبت از افراد مسن‌تر، اطلاعات در دسترس و مفید، حمل و نقل عمومی و خصوصی در دسترس، فرصت‌های فراگیر برای مشارکت مدنی و داوطلبانه و فضاهای بیرونی و درونی بدون مانع تضمین می‌شود.
تغییر ساختار جمعیت جهان منجر به تغییراتی در شهرها، که در حال حاضر نیمی از جمعیت جهان در آن زندگی می‌کنند نیز شده است. شهرها، مکان‌های عالی برای جوانان و همچنین فضاهای شگفت‌انگیز برای گذران عمرند. با توجه به تنوع، تعدد و تمرکز خدمات، خرید و فعالیت‌های اوقات فراغت در شهرها، زندگی شهری می‌تواند برای سالمندان بسیار جذاب باشد.
سازمان بهداشت جهانی (WHO) با سیاست سالمندی فعال خود، بر «بهینه‌سازی فرصت‌ها برای سلامت، مشارکت و امنیت به منظور بهبود کیفیت زندگی سالمندان، به ویژه در شهرها متمرکز شده است.» زیرا شهرها منابع لازم برای تضمین محیط‌های سازگار با محیط زیست را دارا هستند و می‌توانند بعنوان یک نمونه مثبت برای دیگر جوامع در مناطق خود خدمت کنند.
در رویکرد سازمان بهداشت جهانی، سالمندی فعال از راه مشارکت یعنی ارائه تصویر مثبت از افراد مسن‌تر، اطلاعات در دسترس و مفید، حمل و نقل عمومی و خصوصی در دسترس، فرصت‌های فراگیر برای مشارکت مدنی، فرهنگی، آموزشی و داوطلبانه، فضاهای بیرونی و درونی بدون مانع و توانا ساز و نیز بهداشت، امنیت و استقلال تضمین می‌شود.

متن کامل را می‌توانید در سایت «میدان» مطالعه کنید:

در کمتر از یک سده گذشته، میانگین‌ امید به زندگی، تقریباً دو برابر شده است. این نخستین بار در تاریخ است که سالمندی به یک دوره ثابت از زندگی بشر تبدیل می‌شود. مفهوم سالمندی در کشور‌های درحال‌توسعه متأثر از سه مقوله کلی است: سن تقویمی، تغییر در نقش‌های اجتماعی فرد (مثلاً تغییر در الگو‌های شغلی) و تغییر در توانمندی‌ها (ازجمله کاهش جایگاه اجتماعی، قدرت جسمی و… ). در جوامع درحال‌ توسعه، تغییر نقش‌های اجتماعی فرد عامل مهم‌تری در تعریف او به‌مثابه یک سالمند است تا سن تقویمی.

کاهش حس اختیار و احترام، حسرت گذشته، نگرانی و ترس، از عمده درگیری‌های روانی و عاطفیِ دوران سالمندی به حساب می‌آیند؛ احساساتی که جزء جدایی‌ناپذیرِ دوران سالمندی نیستند، بلکه حاصل رویکرد‌های نامناسب جامعه در برابر سالمندان‌اند و با مدیریت صحیح، قابل پیشگیری خواهند بود. افراد زمانی در بهترین صورت با سالمندی سازگار می‌شوند که بتوانند سطوح عالیِ فعالیت خود را حفظ و نگهداری کنند یا سطوحی از فعالیت و اشتغال را که مشابه تجارب دوران میانسالی است، ادامه دهند.

سالمندان با شرکت در نقش‌هایی که ویژگی‌های دوران میانسالی‌شان را دارد، ذهنیت ارزشمندی درباره خود پیدا می‌کنند. سالمندانی که به کار و فعالیت‌های نیمه‌وقت اشتغال دارند، از نشاط، سلامت روانی بالاتر و احساس ارزشمند بودن برخوردار هستند و همچنین فرصت‌های جدیدی برای برقراری روابط اجتماعی پیدا می‌کنند. اشتغال سالمندان، بخشی از هزینه‌های ملی خدمات سالمندی را هم کاهش می‌دهد.

آموزش، راهبردی اساسی برای حل مسائل سالمندان است. از برنامه‌های مختلف برای سالمندان و خانواده‌ها‌شان همچون برگزاری اردو گرفته تا آموزش رفتار با سالمندان در کتب مقطع دبستان. آموزش استفاده از فناوری‌های ارتباطی در میان سالمندان کنونیِ ایران، یکی از الزامات اساسی‌ست که به دلیل تجربه کمترِ آنان از تکنولوژی، می‌تواند مشکلاتی در ارتباطات‌شان ایجاد کند.

ابزار‌های ارتباطیِ نوین، بسیاری از کار‌های روزمره را آسان کرده‌اند. تسلط بر این مهارت‌ها به سالمندان کمک می‌کند تا بتوانند به خوبی با نسل جوان‌تر از خود ارتباط برقرار کنند، انزوای اجتماعی‌شان کاهش یابد و درون اجتماع جذب شوند. جمهوری ایرلند این خط‌مشی را در پیش گرفت و جالب آن‌که وظیفه آموزش سالمندان را در زمینه فناوری ارتباطات، برعهده جوانان و نوجوانان گذاشت.

سالمندان در معرض غفلت اجتماعی قرار دارند. درحالی‌که انکار مشکلات آن‌ها و کنارگذاری اجتماعی‌شان سبب بغرنج‌تر شدن مسائل آنان و آسیب به دیگر بخش‌های جامعه خواهد شد. سیاست‌های رفاهی سالمندی در کشور به شکل غلطی با سیاست‌های رادیکال جمعیتی (که تأکید کورکورانه‌ای بر لزوم افزایش نرخ رشد جمعیت دارند) خلط شده و گرفتار مواضع سیاسی و جناحی می‌شوند. حال‌آنکه این دو مقولاتی کاملاً جداگانه هستند.

در برنامه‌ریزی برای حمایت از سالمندان در کشور، نکاتی را باید در نظر گرفت:

انجام مطالعات میدانی گسترده جهت شناسایی تنوع جمعیت سالمندان و احصای نیاز‌های آنان؛ این گام می‌تواند کلیشه‌های حاکمیت و شهروندان را درباره هزینه‌بر بودن خدمات سالمندی از میان بردارد. این خدمات درصورتی پرهزینه است که بدون در نظر گرفتن ویژگی‌های زمانی و مکانی سالمندان به آنان بودجه اختصاص دهیم.

توجه به فرهنگ بومی؛ برخی باور‌های فرهنگی به‌ویژه حجب و حیا و گاه ناتوانی در اظهار نارضایتی و مخالفت، ممکن است بسیاری از سالمندان را از صحبت درباره نامساعد بودن اوضاع‌شان بازدارد.

هر نوع خدماتی که به سالمندان ارائه می‌دهیم، درحقیقت نه‌تنها خدمت‌رسانی به آنان نیست، بلکه فرهنگ‌سازی برای نوجوانانی است که در آینده‌ای نزدیک به برنامه‌ریزی برای ما خواهند پرداخت.

برگرفته از کانال تلگرامی موسسه رحمان

منبع: کتاب «گزارش وضعیت اقشار آسیب‌پذیر و آسیب‌دیدگان اجتماعی»، مقاله «بررسی راهکارهای مشکلات زندگی سالمندان در ایران»، سعید روحانی‌نژاد؛ آماده‌سازی: مؤسسه رحمان؛ انتشارات آگاه

آراسته، رئیس گروه حمایت‌های مستقیم و اقدامات جبران وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، با اشاره به این‌که هم‌اینک و براساس معیارهای این وزارتخانه، بالغ بر ۱۰ میلیون و ۲۵۴ هزار و ۶۹۱ سالمند بالای ۶۵ سال در کشور زندگی می‌کنند، گفت:
«براساس داده‌های جمع‌آوری شده از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ۸۱ هزار و ۶۶۸ خانوار دارای سرپرست ۶۵ سال به بالا در کشور وجود دارند که تحت پوشش هیچ یک از نهادهای حمایتی نیستند و تنها درآمدشان یارانه است». موضوعی که حمایت از این گروه از سالمندان را دارای اهمیت دو چندانی کرده است.

متن کامل این خبر را می‌توانید در این آدرس مطالعه کنید.

منبع: سایت سلامت نیوز

معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی کشور با اشاره به افزایش آمار افراد مجهول‌الهویه گفت: افراد مجهول‌الهویه یا رها شده بیشتر از سالمندان یا بیماران روان هستند که در خیابان رها می‌شوند و برخی خانواده‌ها که دیگر توان نگهداری این افراد را ندارد، آن‌ها را در خیابان رها می‌کند. ما نیز مجبور هستیم مراکزی را برای این افراد داشته باشیم، اما با توجه به اینکه بروز حوادث در مراکز تجمیعی بیشتر از مراکز کوچک است و ممکن است کمتر کرامت این افراد رعایت شود، به سمت ایجاد و راه‌اندازی خانه‌های کوچک رفته‌ایم.
افراد مجهول‌الهویه شامل افراد متعددی هستند، اما متاسفانه تعداد بیماران روان در بین این افراد مجهول‌الهویه زیادتر شده است. متاسفانه این افراد اغلب از دهک‌های پایین جامعه هستند و باید وزارت بهداشت در این خصوص پای کار بیاید. و چون حمایتی از این افراد نمی‌شود و امکان بستری این افراد در بیمارستان‌های روانی وجود ندارد، این افراد توسط خانواده رها می‌شوند. و البته تعدادی از افرادی که در خیابان رها می‌شوند نیز سالمندانی هستند که اگرچه دارای معلولیت نیستند اما به عنوان سالمند نیازمند رها می‌شوند و قوه قضاییه این افراد را به ما ارجاع می‌دهد و همکاران ما در این خصوص نیز با چالش‌هایی مواجه می‌شوند.
این افراد خانواده دارند اما خانواده حاضر نیست برای نگهداری این افراد در مراکز، سهم خانوار را پرداخت کند و آن را در خیابان رها می‌کند و چون این افراد با حکم قضایی به ما ارجاع داده می‌شوند، ما نمی‌توانیم بعد از شناسایی خانواده سهم خانوار را دریافت کنیم، البته این را هم بگویم که بسیاری از خانواده‌های این افراد اصلا شناسایی نمی‌شوند.

متن کامل را می‌توانید در این آدرس مطالعه کنید.

منبع: سایت سلامت نیوز

فعالیت دانشگاه مجازی سالمندان در کشور به همت دانشگاه علوم پزشکی ایران و سفارش اداره سلامت سالمندان و مشارکت استادان مجرب از سراسر کشور، همزمان با هفته سالمند، از سال ١۴٠١ آغاز شده است.

آموزش در حوزه‌های مختلف شامل تغذیه، سلامت روان، سلامت ذهن، فعالیت بدنی و مشکلات شایع دوران سالمندی به کلیه سالمندان 60 سال به بالا ارائه می‌گردد.

آموزش‌ها، روزهای پنج‌شنبه هر هفته از ساعت ۱۸ تا ۱۸:۳۰ از طریق این آدرس قابل مشاهده سالمندان و خانواده‌های آنان است.
همچنین، آموزش‌های ارائه‌شده در روزهای پنج‌شنبه، در این آدرس نیز بارگذاری شده و قابل دسترسی است.